بررسی تناسب اراضی در نواحی زراعی-زیستگاهی آبیک برای زراعت گندم و جو دیم

یکی از ابزارهای مؤثر برای شناخت توانمندی های اراضی و اختصاص آن ها به بهترین و سودآورترین انواع بهره برداری، پهنه بندی زراعی- زیستگاهی است. محدوده ی مطالعاتی به وسعت 16618 هکتار در شهرستان آبیک در شرق استان قزوین قرار دارد. برای پهنه بندی نواحی زراعی- زیستگاهی منطقه مطالعاتی از تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. پس از پهنه بندی زراعی- اقلیمی ( بر اساس نقشه های هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه بندی زراعی- خاکی ( بر اساس نقشه های خاک، شیب و کاربری اراضی)، در نهایت 43 پهنه زراعی- زیستگاهی به دست آمد. تعداد 24 واحد نقشه  بر اساس مطالعه خاکشناسی در منطقه استخراج شد. مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیاز های رویشی گندم و جو دیم مقایسه و کلاس های تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) تعیین شد. پتانسیل تولید اراضی (عملکرد پیش بینی شده) محصولات در هر یک از پهنه ها، تعیین شد. نتایج نشان داد عملکرد پیش بینی شده برای گندم دیم بین 1/342 تا 3/2992 کیلوگرم در هکتار و عملکرد پیش بینی شده برای جو دیم بین 7/454 تا 6/4042 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. در حالیکه عملکرد زارعین نسبت به عملکرد پیش بینی شده بسیار پایین تر است. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه برای کشت گندم از نظر اقلیمی نامناسب و برای جو دارای تناسب بحرانی است که دلیل آن کم بودن مقدار بارندگی طی سیکل رشد است. علاوه بر محدودیت اقلیم؛ محدودیت های شیب، سنگریزه و عمق خاک در شمال منطقه، همچنین شور و سدیمی بودن اراضی و گچ در جنوب منطقه نیز مهمترین عوامل محدود کننده برای رشد محصولات مورد نظر است. در صورت کشت دیم در منطقه مورد مطالعه، محصول جو مناسب و در عجب بعدی گندم معرفی می شود. با توجه به کمبود بارندگی در انتهای سیکل رشد محصولات گندم و جو دیم، می توان با تأمین آب به وسیله ی آبیاری تکمیلی، عملکرد محصولات را افزایش داد.